Η χοληστερίνη είναι μια λιπώδης ουσία που βρίσκεται φυσικά στο αίμα και είναι απαραίτητη για την παραγωγή κυτταρικών μεμβρανών και ορμονών. Παράγεται κυρίως από το συκώτι, ενώ ένα μικρό ποσοστό προέρχεται από τη διατροφή.
Η χοληστερίνη μεταφέρεται στο αίμα μέσω λιποπρωτεϊνών:
Οι φυσιολογικές τιμές είναι: ολική χοληστερίνη <200 mg/dl, LDL 40 mg/dl (άνδρες) ή >50 mg/dl (γυναίκες). Υψηλά επίπεδα αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία είναι κληρονομική διαταραχή που προκαλεί υψηλά επίπεδα χοληστερίνης από μικρή ηλικία. Το οικογενειακό ιστορικό παίζει καθοριστικό ρόλο στην προδιάθεση.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
Άλλες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υποθυρεοειδισμός και νεφρικές νόσοι μπορούν επίσης να επηρεάσουν τα επίπεδα χοληστερίνης.
Οι στατίνες αποτελούν τη θεραπεία πρώτης επιλογής για τη διαχείριση της υψηλής χοληστερίνης. Δρουν αναστέλλοντας το ένζυμο HMG-CoA αναγωγάση, που είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση χοληστερίνης στο ήπαρ, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα LDL χοληστερίνης κατά 20-60%.
Η λήψη συνιστάται το βράδυ για καλύτερη αποτελεσματικότητα. Οι κύριες παρενέργειες περιλαμβάνουν μυαλγίες, διαταραχές πέψης και σπάνια ηπατοτοξικότητα. Απαιτείται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος των ηπατικών ενζύμων.
Εκτός από τις στατίνες, διατίθενται εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές για τη διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας.
Οι νέοι αναστολείς PCSK9 (evolocumab, alirocumab) προσφέρουν επιπλέον επιλογές για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στη συμβατική θεραπεία ή παρουσιάζουν αντενδείξεις στις στατίνες.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα αποτελούν βασικό συστατικό για τη διατήρηση υγιών επιπέδων χοληστερίνης. Βοηθούν στη μείωση των τριγλυκεριδίων και στη βελτίωση της αναλογίας HDL/LDL χοληστερίνης.
Οι φυτοστερόλες και οι φυτοστανόλες εμποδίζουν την απορρόφηση της χοληστερίνης από το έντερο, ενώ η κόκκινη μονακολίνη από το Red Yeast Rice έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη μείωση της συνολικής χοληστερίνης. Το εκχύλισμα άρτιχοκ προάγει τη χοληρή παραγωγή και βελτιώνει τη λιπαιμία.
Αποφύγετε τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα και trans λιπαρά όπως επεξεργασμένα κρέατα, γλυκίσματα και τηγανητά. Προτιμήστε ψάρια, καρπούς, λαχανικά, όσπρια και πλήρη δημητριακά που μειώνουν τη χοληστερίνη φυσικά.
Η τακτική αερόβια άσκηση 30 λεπτά ημερησίως βελτιώνει σημαντικά το λιπιδαιμικό προφίλ. Διατηρήστε υγιές βάρος και αποφύγετε το κάπνισμα.
Συμβουλευτείτε γιατρό εάν τα επίπεδα χοληστερίνης παραμένουν υψηλά παρά τις αλλαγές στον τρόπο ζωής.
