Το άσθμα είναι μια χρόνια αναπνευστική πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών. Η κατάσταση αυτή προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Στην Ελλάδα, το άσθμα επηρεάζει περίπου το 8-10% του πληθυσμού, με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν:
Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, όπως τα αλλεργιογόνα (γύρη, ακάρεα), οι καιρικές συνθήκες, το στρες και οι λοιμώξεις. Το αλλεργικό άσθμα συνδέεται με συγκεκριμένα αλλεργιογόνα, ενώ το μη αλλεργικό προκαλείται από άλλους παράγοντες όπως το κρύο ή η άσκηση.
Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε γιατρό εάν εμφανίζετε επαναλαμβανόμενα αναπνευστικά προβλήματα, ιδιαίτερα εάν τα συμπτώματα επιδεινώνονται ή παρεμποδίζουν τις καθημερινές δραστηριότητές σας.
Η αντιμετώπιση του άσθματος βασίζεται σε δύο κύριες κατηγορίες φαρμάκων: τα φάρμακα έκτακτης ανάγκης που παρέχουν άμεση ανακούφιση και τα φάρμακα καθημερινής χρήσης που ελέγχουν τη φλεγμονή και προλαμβάνουν τις κρίσεις.
Τα βρογχοδιασταλτικά βραχείας δράσης όπως το Ventolin και το Airomir περιέχουν σαλβουταμόλη και χρησιμοποιούνται για άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων. Το Atrovent (ιπρατρόπιο) είναι ένα διαφορετικό είδος βρογχοδιασταλτικού που συχνά συνδυάζεται με άλλα φάρμακα για βελτιωμένη αποτελεσματικότητα.
Τα κορτικοστεροειδή εισπνοής αποτελούν τη βάση της θεραπείας για τον έλεγχο του άσθματος:
Τα συνδυαστικά φάρμακα όπως το Seretide, Symbicort και Foster περιέχουν τόσο κορτικοστεροειδές όσο και βρογχοδιασταλτικό μακράς δράσης, προσφέροντας ολοκληρωμένο έλεγχο με λιγότερες εισπνοές. Είναι ιδανικά για ασθενείς που χρειάζονται καθημερινή θεραπεία ελέγχου.
Οι εισπνευστήρες αποτελούν το θεμέλιο της θεραπείας του άσθματος, επιτρέποντας την άμεση χορήγηση φαρμάκων στους πνεύμονες. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι συσκευών που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα.
Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται από τη σωστή τεχνική εισπνοής. Ο φαρμακοποιός μπορεί να σας καθοδηγήσει στη σωστή στάση, το συγχρονισμό αναπνοής-ενεργοποίησης και την κατάλληλη ταχύτητα εισπνοής. Ο τακτικός καθαρισμός με χλιαρό νερό και η αποφυγή υγρασίας διατηρούν τη συσκευή σε βέλτιστη κατάσταση.
Το spacer βελτιώνει σημαντικά την απόδοση των MDI, μειώνοντας τις παρενέργειες στη στοματική κοιλότητα και αυξάνοντας την ποσότητα φαρμάκου που φτάνει στους πνεύμονες. Αντικαταστήστε τον εισπνευστήρα όταν εξαντληθούν οι δόσεις ή παρατηρήσετε μείωση της αποτελεσματικότητας.
Η κρίση άσθματος αποτελεί επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η σωστή δράση μπορούν να σώσουν ζωές.
Τα κύρια σημάδια περιλαμβάνουν σοβαρή δυσκολία αναπνοής, αδυναμία ολοκλήρωσης προτάσεων, κυανωτικότητα χειλιών ή νυχιών, και υπερβολική χρήση βοηθητικών αναπνευστικών μυών. Το άγχος και η αίσθηση πανικού συχνά συνοδεύουν την κρίση.
Καλέστε άμεσα ασθενοφόρο (166) εάν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται μετά από 15-20 λεπτά ή εάν ο ασθενής δυσκολεύεται να μιλήσει. Τα φάρμακα έκτακτης ανάγκης όπως η σαλβουταμόλη πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμα, και το σχέδιο δράσης άσθματος να είναι γνωστό σε όλη την οικογένεια.
Η αποφυγή των παραγόντων που προκαλούν κρίσεις άσθματος αποτελεί βασικό στοιχείο της πρόληψης. Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν τα ακάρεα της σκόνης, τη γύρη, τα τρίχωμα κατοικίδιων και τις μύκητες.
Η συστηματική λήψη των προληπτικών φαρμάκων, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα, είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της σταθερότητας της νόσου και την αποφυγή επιδεινώσεων.
Η τακτική άσκηση βελτιώνει την πνευμονική λειτουργία, ενώ μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή των αεραγωγών.
Το άσθμα στα παιδιά απαιτεί ειδική προσοχή στη δοσολογία των φαρμάκων και τη χρήση κατάλληλων εισπνευστικών συσκευών. Η εκπαίδευση των γονέων για την αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι καθοριστική.
Κατά την εγκυμοσύνη, ο έλεγχος του άσθματος είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μητέρας και εμβρύου. Στους ηλικιωμένους, οι συννοσηρότητες και οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων απαιτούν προσεκτική αξιολόγηση.
Η έκθεση σε επαγγελματικούς ρύπους μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει το άσθμα. Η προστασία στο χώρο εργασίας και η έγκαιρη διάγνωση είναι απαραίτητες για την πρόληψη μόνιμων βλαβών.
