Τα αντιβακτηριακά φάρμακα είναι ιατρικές ουσίες που σχεδιάζονται ειδικά για την καταπολέμηση βακτηριακών λοιμώξεων. Λειτουργούν είτε σκοτώνοντας τα βακτήρια (βακτηριοκτόνα) είτε εμποδίζοντας την ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό τους (βακτηριοστατικά). Σε αντίθεση με τα αντιβιοτικά που προέρχονται από φυσικές πηγές, τα αντιβακτηριακά μπορεί να είναι συνθετικά ή ημισυνθετικά φάρμακα.
Η σημασία τους στη σύγχρονη ιατρική είναι καθοριστική, καθώς έχουν σώσει εκατομμύρια ζωές από την ανακάλυψή τους. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων του αναπνευστικού, ουροποιητικού, δερματικού συστήματος και άλλων σοβαρών βακτηριακών νοσημάτων. Η χρήση τους πρέπει πάντα να γίνεται κατόπιν ιατρικής συνταγής και υπό ιατρική επίβλεψη.
Τα αντιβακτηριακά φάρμακα ταξινομούνται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τη χημική τους δομή και τον μηχανισμό δράσης τους:
Κάθε κατηγορία έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και αποτελεσματικότητα έναντι διαφορετικών τύπων βακτηρίων. Η επιλογή του κατάλληλου αντιβακτηριακού εξαρτάται από τον τύπο της λοίμωξης, την ηλικία του ασθενή και άλλους παράγοντες που αξιολογεί ο ιατρός.
Στην ελληνική φαρμακευτική αγορά διατίθεται ευρεία γκάμα αντιβακτηριακών φαρμάκων που καλύπτουν όλες τις θεραπευτικές ανάγκες. Τα πιο συχνά χορηγούμενα αντιβιοτικά περιλαμβάνουν την αμοξικιλίνη, διαθέσιμη με εμπορικές ονομασίες όπως Amoxil και Clamoxyl, που αποτελεί πρώτη επιλογή για πολλές λοιμώξεις. Η κλαριθρομυκίνη (Klacid, Fromilid) και η αζιθρομυκίνη (Zithromax, Azax) ανήκουν στις μακρολίδες και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές για αναπνευστικές λοιμώξεις.
Για σοβαρότερες λοιμώξεις χρησιμοποιούνται η σιπροφλοξασίνη (Ciprinol, Ciproxin), η δοξυκυκλίνη (Vibramycin) και η κεφουροξίμη (Zinnat). Αυτά τα φάρμακα διατίθενται σε διάφορες μορφές:
Τα αντιβακτηριακά φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ευρέος φάσματος βακτηριακών λοιμώξεων. Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της πνευμονίας, βρογχίτιδας και φαρυγγίτιδας, αποτελούν κύριες ενδείξεις χορήγησης αντιβιοτικών. Οι ουρολοιμώξεις, όπως η κυστίτιδα και η πυελονεφρίτιδα, απαιτούν στοχευμένη αντιβιοτική θεραπεία βάσει καλλιέργειας ούρων.
Δερματικές λοιμώξεις όπως η κυτταρίτιδα και οι μυοδερματικές λοιμώξεις θεραπεύονται επίσης αποτελεσματικά με αντιβιοτικά. Γαστρεντερικές λοιμώξεις από βακτηριακούς παθογόνους μικροοργανισμούς απαιτούν ειδική αντιμετώπιση. Σε σοβαρές περιπτώσεις όπως η σηψαιμία, χρησιμοποιούνται ενδοφλέβια αντιβιοτικά ευρέος φάσματος. Τέλος, η προφυλακτική χρήση αντιβιοτικών εφαρμόζεται σε χειρουργικές επεμβάσεις και σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Η ακριβής τήρηση της συνταγής είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητα της αντιβακτηριακής θεραπείας. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του γιατρού σας σχετικά με τη δοσολογία και τη συχνότητα λήψης. Οι παιδιατρικές δόσεις υπολογίζονται συνήθως βάσει του σωματικού βάρους και πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα.
Ενημερώστε τον γιατρό σας για τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις σε αντιβιοτικά. Κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό, η χρήση αντιβακτηριακών απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ιατρική επίβλεψη. Αποφύγετε την ταυτόχρονη λήψη με άλλα φάρμακα χωρίς συμβουλή φαρμακοποιού.
Η κακή χρήση αντιβιοτικών οδηγεί στην ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηριακών στελεχών, ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Η αυθαίρετη διακοπή θεραπείας ή η λανθασμένη δοσολογία συμβάλλουν στο φαινόμενο αυτό.
Αποθηκεύετε τα αντιβιοτικά σε δροσερό, στεγνό μέρος μακριά από παιδιά. Συμβουλευτείτε άμεσα γιατρό εάν εμφανιστούν σοβαρές παρενέργειες. Τα αχρησιμοποίητα αντιβιοτικά πρέπει να επιστρέφονται στο φαρμακείο για ασφαλή διάθεση.
